Break-even-inflatie op hoogste punt sinds 2008

Het economische herstel dat zich aftekent, gaat gepaard met een fenomeen dat de afgelopen jaren afwezig leek: inflatie. De Amerikaanse 5-jaars break-even-inflatie bewoog zich afgelopen week boven een niveau van 2,7%. Een niveau dat sinds de financiële crisis van 2008 niet meer is gezien. Ook in de EU zijn de inflatieverwachtingen de afgelopen maanden gestegen. De Europese inflatieverwachtingen blijven voorlopig echter steken op het niveau van vlak voor de coronacrisis. De vraag is of deze gestegen inflatieverwachtingen straks ook te zien zijn in de gerealiseerde inflatie of dat het bij een tijdelijke opleving in de breakevens blijft.

Geldhoeveelheid sterk toegenomen

Er zijn verschillende kanalen waarlangs inflatie zich kan manifesteren. Eén van de belangrijkste en wellicht meest directe wijze waarop inflatie kan optreden, is door de toename van de hoeveelheid geld in de economie. Indien centrale banken sneller geld creëren dan dat de economie goederen en diensten kan produceren, neemt potentieel de nominale waarde van die goederen en diensten toe. Met de steunpakketten in de Verenigde Staten en de eurozone pompen overheden gigantische hoeveelheden geld de economie in. De totale omvang van alle coronasteunpakketten die in de Verenigde Staten zijn gelanceerd, bedraagt inmiddels $5,7 biljoen. Dat is ruim een kwart van het Amerikaanse Bruto Binnenlandse Product (BBP). Door de coronacrisis en de beleidsreactie van de Amerikaanse overheid is de geldhoeveelheid (M3) in het afgelopen jaar met 27%. Dit is de sterkste stijging in de afgelopen 60 jaar.

Krapte aan de aanbodzijde

Aan de aanbodzijde van de economie lijkt daarentegen krapte te ontstaan. Verschillende basisgrondstoffen (zie Financiële Markten) hebben afgelopen week nieuwe records gevestigd. Ook verderop in de keten kampen producenten met een tekort aan benodigde materialen. Door de sterke groei in de vraag naar elektronica is een tekort aan computerchips ontstaan. Verschillende autofabrikanten hebben hierdoor hun productieschema moeten bijstellen. Uit een analyse van hedge fund Bridgewater blijkt dat het thema inflatie bedrijven sinds de financiële crisis niet zo heeft beziggehouden. En dat gaat niet alleen over de benodigde grondstoffen. Amerikaanse bedrijven hebben ook steeds meer moeite om vacatures te vullen waardoor de lonen steeds hoger komen te liggen. Dit is met name het geval bij hooggeschoold werk en draagt daardoor bij aan een verdere toename van de ongelijkheid.

Ontsparing bij normalisering economie

Een andere factor die van invloed zal zijn op de prijsontwikkeling is de verwachte ontsparing wanneer de wereldeconomie weer normaliseert. De consumenten die tijdens de pandemie gewoon door zijn blijven werken, konden dit geld niet besteden aan bijvoorbeeld vakanties. Zij hebben dit geld daarom gespaard of belegd. Door de lage rente heeft veel van dit geld zijn weg gevonden naar de financiële markten, de huizenmarkt of exotischere beleggingen als cryptovaluta’s en andere digitale assets. Deze assets zijn als gevolg daarvan sterk in waarde gestegen. Wanneer de economie weer normaliseert en dit geld zich een weg vindt naar ‘normale’ bestedingen zal dit ook een prijsopdrijvend effect op goederen en diensten hebben.

Risico’s aan de bovenzijde

De Fed heeft eerder aangegeven de Amerikaanse beleidsrente nabij 0% te houden tot 2024. Daarbij zal de centrale bank voor langere tijd een inflatiecijfer accepteren dat hoger ligt dan de doelstelling van 2%. Dit betekent dat als de inflatie inderdaad aanwakkert, de Fed weinig zal doen om de inflatie omlaag te brengen. Een mogelijke verdere belemmering van effectief beleid is dat veel marktpartijen gewend zijn geraakt aan de lage rente. Een abrupte verhoging van de rente kan ontwrichtend werken. De inflatierisico’s lijken, behoudens een verslechtering van de pandemie, op dit moment vooral aan de bovenzijde te liggen.