“Ceterum censeo Carthaginem esse delendam.” Oftewel: Voorts ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden. Naar verluidt eindigde de Romeinse politicus Cato Maior iedere toespraak in de Senaat met deze woorden totdat Carthago daadwerkelijk verwoest was. Het is één van de weinige dingen die ik me nog kan herinneren van mijn lessen Latijn uit een ver verleden. Als ik naar de toestand van de eurozone kijk, gaan mijn gedachtes regelmatig terug naar deze uitspraak. In het verleden zijn immers alle muntunies tussen soevereine landen uiteengevallen. En op zijn zachtst gezegd gaat het momenteel niet best in Europa.

In de aanloop naar de Franse parlementsverkiezingen schreef ik een Verder Volgens. Met daarin een betoog dat Frankrijk een steunpilaar voor het Europese project is. Een steunpilaar die we niet kunnen laten vallen. Sindsdien is de situatie er niet beter op geworden. De Duitse regering is door onderlinge ruzies geïmplodeerd en ook de nieuwe Franse regering is alweer gevallen. Tegelijkertijd verkeert de Europese economie in zwaar weer. In een vuistdik EU-rapport schetst Mario Draghi een somber beeld van magere groei, achterblijvende innovatie en verstikkende bureaucratie. Kortom, voor de economie van de eurozone dreigt stagnatie. Het is dan ook niet gek dat de risico-opslagen op Franse staatsobligaties zijn gestegen tot het hoogste niveau sinds de eurocrisis. Dit zet de stabiliteit van de eurozone weer hoog op de agenda. Dreigt er een nieuwe eurocrisis?

Kort gezegd blijft mijn antwoord hierop: nee. Hiervoor zijn meerdere redenen. Ten eerste ontbreekt de politieke wil om de eurozone op te breken. Zelfs bij eurosceptische politici is de roep om uit de euro te stappen de laatste jaren verstomd. De rommelige brexit heeft laten zien dat het niet eenvoudig is om uit de EU te stappen. Uit de muntunie stappen is aanzienlijk ingewikkelder en potentieel zeer chaotisch. Er is geen politicus die dat aandurft. Ten tweede blijft de ECB een steunpilaar onder de eurozone. De euro is het bestaansrecht van de ECB. De centrale bank zal niet schromen te doen wat nodig is om een crisis te beteugelen. Het mantra "whatever it takes" van Mario Draghi staat nog steeds als een huis. Tot slot is er de laatste tijd eindelijk sprake van convergentie binnen de eurozone. Helaas niet zoals gehoopt. Het is juist Duitsland dat door de grote economische problemen richting landen als Frankrijk en Italië beweegt.

Dit alles betekent niet dat de Franse risico-opslagen zijn gepiekt. Sterker nog, gezien de politieke onrust en moeilijke economische situatie is meer volatiliteit op de eurozone-obligatiemarkten goed denkbaar. Het staat echter buiten kijf dat de ECB ingrijpt als de situatie echt escaleert. Ook weten we uit het verleden dat bij crises de EU stappen zet naar meer Europa en niet naar minder Europa. Stapje voor stapje komt gezamenlijke schulduitgifte zo steeds dichterbij.

Dit heeft ook gevolgen voor de langere termijn. De richting waarin de eurozone beweegt, wijst eerder op meer convergentie dan op divergentie. De rol van Duitsland als onbetwist veilig anker van de eurozone staat onder druk. Dit alles heeft op termijn ook zijn weerslag op de obligatiemarkten. Rentes zullen in dat geval naar elkaar toe bewegen. Dus voorlopig is de angst dat de eurozone uiteenvalt, ongegrond. Desondanks blijft het knagen. Immers, ondanks sterke fundamenten viel Carthago toch en werd de wens van Cato Maior uiteindelijk vervuld.