Een aantal jaren terug op de rommelmarkt gekocht voor het luttele bedrag van 25 eurocent: Trump’s magnus opus The Art of the Deal. Trump ziet zichzelf als meesteronderhandelaar en in dit boek deelt hij zijn inzichten uit de vastgoedmarkt met de gewone mensen. Onder de wijsheden van Trump vallen onder meer: zet groot in, gebruik leverage om de sterkste onderhandelingspositie te hebben, gebruik de media in je voordeel en wees flexibel.

Het boek lijkt nu een blauwdruk te zijn voor het buitenlandbeleid van Trump. Zo zijn (het dreigen met) handelstarieven voor Trump een middel om zijn doelen te bereiken. Ook als die doelen eigenlijk weinig tot niets te maken hebben met veronderstelde ‘oneerlijke handelspraktijken’. Dit zagen we onder meer bij zijn ruzie met Panama. Trump wilde een ‘betere deal’ over het Panamakanaal en gebruikte een combinatie van hoog inzetten (“we nemen het kanaal weer over”) en de dreiging van handelstarieven om zijn doel te bereiken. Hiermee dwong hij Panama om uit het Chinese Belt and Road-initiatief te stappen. Daarnaast dwong hij vrije doorgang af voor Amerikaanse marineschepen. De dreiging van handelstarieven werd dus ingezet om geopolitieke doelen te bereiken.

Hetzelfde patroon zien we nu bij zijn ruzie met Mexico en Canada. Deze directe buurlanden zijn de grootste handelspartners van de Verenigde Staten. Veel Amerikaanse bedrijven hebben hun productieketens van China naar Mexico verlegd. En de Canadese en Amerikaanse olie-industrie zijn innig met elkaar verstrengeld. Daarnaast hebben deze landen een vrijhandelsverdrag met elkaar gesloten. Daarmee zijn deze landen geen logisch doelwit voor het starten van een handelsoorlog. Desondanks richtte Trump zijn pijlen juist op deze landen en dreigde met handelstarieven van 25%. Ook hier lijkt dit echter een drukmiddel voor niet economische doelen. Na de dreigementen belooft Mexico de grens zwaarder te bewaken in de strijd tegen illegale immigratie en drugssmokkel. Ook Canada heeft inmiddels extra grensbewaking toegezegd. Daarnaast gaan Canada en de Verenigde Staten samenwerken om onder meer de fentanyl- en wapensmokkel aan te pakken. Zowel immigratie als het aanpakken van de verwoestende werking van de fentanyl-epidemie waren belangrijke campagnepunten van Trump. De importtarieven zijn voorlopig weer in de ijskast verdwenen.

Al deze elementen lijken de basis voor Trumps buitenlandbeleid te worden. Het beleid is puur gericht op de transactie waarbij de Amerikaanse belangen centraal staan. Bij voorkeur worden onderwerpen bilateraal geregeld en waar mogelijk worden daarbij niet-gerelateerde zaken ingezet als drukmiddel om de beste deal te krijgen. De tijd van samenwerken met landen in multilaterale organisaties lijkt daarmee voorbij. Dat wordt vooral voor Europa wennen. De EU is immers gebouwd rondom het ideaal van internationale samenwerking en verdragen.

Voor de EU is het nu zaak om in de relatie met de Verenigde Staten snel om te schakelen naar de mindset van Trump. Er zijn immers meerdere dossiers waar Trump zich ‘benadeeld’ voelt door Europa. Denk aan defensie en de NAVO, maar ook aan Groenland. Het ligt voor de hand dat Trump zijn pijlen nu op de EU richt. Wellicht nuttig voor Europese politici om de The Art of the Deal eens te lezen.