In het midden van Europa ligt een klein Alpenland waar de dingen net even anders gaan dan in de landen daaromheen. Van een inflatieprobleem is geen sprake, en daarom dalen de rentes in plaats van dat ze oplopen. Zelfs zover dat ze zich weer in negatieve regionen bevinden. Het stoïcijnse Zwitserland wijkt daarmee in veel opzichten af van de rest van de Westerse wereld. Toch kunnen ook de Zwitsers zich niet volledige achter de bergen verschuilen nu ze door de mondiale handelsconflicten hard dreigen te worden geraakt.

Om maar met het meest opvallende af te trappen: de lage inflatie. Dat dit niet overal in Europa een even groot probleem is, en is geweest, blijkt eens te meer in Zwitserland. In 2024 was de inflatie slechts 0,7%, over 2025 wordt de inflatie door de Swiss National Bank (SNB) ingeschat op 0,2%, en ook in de jaren daarna stijgt deze niet boven de één procentpunt. Het is daardoor niet verwonderlijk dat de centrale bank, na een aantal renteverhogingen, al snel weer haar voet van het monetaire rempedaal haalde en overging op verruiming. De beleidsrente ligt nu weer op 0%, maar de 2-jaarsrente is zelfs al sinds mei negatief. Ook de rente op Zwitserse 10-jaarsstaatsobligaties is sinds de piek van 1,6% in december 2022 gedaald tot 12 basispunten per week einde. Tegelijkertijd noteert de Duitse tegenhanger nog altijd 2,6%.

Sowieso doet Zwitserland het al geruime tijd op bijna alle belangrijke indicatoren beter dan de Europese Unie (EU). Het BBP per capita ligt hoger, de industriële productie en productiviteitsgroei zijn hoger, de concurrentiekracht is beter, om maar iets te noemen. Per saldo is de economisch groei nog in lijn met die van de eurozone, maar de kwaliteit van de Zwitserse groei oogt een stuk robuuster. Maar deze robuuste groei staat nu onder druk van de Amerikaanse handelstarieven. De Amerikaanse president Trump rekent maar liefst een importheffing van 39% voor Zwitserse producten.

Daarnaast staat de Zwitserse Frank structureel onder opwaartse druk. De lage inflatie en de rol als een van de weinige overgebleven veilige-havens zorgen zeker in turbulente tijden voor verdere appreciatie. Gunstig voor de import, maar het zorgt wel voor extra druk op de export. Lange tijd wisten de Zwitsers hun producten, ondanks de hoge prijzen, wel aan het buitenland te slijten. Hoogwaardige (luxe)producten (machines, horloges en chocolade) of farmaceutische middelen stonden sowieso al niet te boek als goedkoop. Maar het begint nu langzaam zijn tol te eisen. De economen van de SNB hebben hun groeiverwachtingen hierdoor naar beneden bijgesteld en zien een beperkte 1% groei voor de komende jaren.

Het Zwitserse bedrijfsleven vangt ondertussen de eerste klappen op. De Swiss Market Index, gedomineerd door farmaceutische zwaargewichten, blijft ruim achter bij de rest van Europa. Het zijn diezelfde farmaceutische bedrijven die met alle mogelijke middelen de last van de importheffingen proberen te verlichten. Er worden grote investeringen in de Verenigde Staten beloofd om in de gratie van Trump te vallen. En ook de centrale bank staat klaar om zelfs tegen negatieve rente geld te verstrekken aan bedrijven om de economie te ondersteunen.

De Zwitserse autonomie heeft het land een hoop gebracht, maar zelfs Zwitserland kan zich nu niet volledig onttrekken aan de huidige geopolitieke spanningen. Het mist hierin de slagkracht die de EU als blok van samenwerkende lidstaten wel kan overleggen. En hoewel er veel kan worden gezegd over de tekortkomingen van de Europese Unie, is het gelukt om het handelstarief te beperken tot 15%.