Uitgelicht
Nieuwe handelstarieven zorgen voor schok
Trump verrast met hoger dan verwachte handelstarieven
De handelstarieven die de Verenigde Staten afgelopen week aankondigden, waren groter en uitgebreider dan verwacht. Hoge wederkerige tarieven gaan gelden voor de landen waar de Verenigde Staten een groot handelstekort mee heeft. Als tegenreactie stelden verschillende landen importtarieven in op Amerikaanse goederen. Hiermee escaleert de handelsoorlog en dit zorgde voor een paniekreactie op de financiële markten. In deze Uitgelicht gaan we in op de aangekondigde importheffingen en de mogelijke consequenties voor de wereldeconomie.
‘Oneerlijke handelspraktijken’ aanleiding voor importheffingen
De aanleiding van de nieuwe importheffingen is wat Trump als oneerlijke handelspraktijken ziet. Hierbij ziet hij het huidige handelstekort van de Verenigde Staten met veel andere landen als de consequentie van deze oneerlijke handelspraktijken. De definitie die Trump hierbij hanteert, is veel breder dan wat de meeste economen gebruiken. Naast handelstarieven vallen hier bijvoorbeeld ook handelsbelemmerende regelgeving, valutamanipulatie, boetes en subsidies onder.
Tekort handelsbalans bepalend voor omvang tarief
Het is echter vooral het grote tekort op de Amerikaanse handelsbalans dat Trump dwarszit. Volgens Trump profiteren andere landen van de rijkdom van de Verenigde Staten en dat moet stoppen. In het plan dat Trump presenteerde worden de “vermeende importheffingen” die verschillende landen tegen de Verenigde Staten hebben opgeworpen, genoemd. Het doel van de importheffingen is om “eerlijkere” handelspraktijken af te dwingen en met name het tekort op de handelsbalans terug te brengen. Voor de landen waarmee de Verenigde Staten een handelstekort hebben geldt een heffing van de helft van het relatieve handelstekort. Daarmee acht Trump de importheffingen schappelijk omdat het immers slechts de helft is van wat andere landen de Verenigde Staten toerekenen. De handelspartners waarmee de Verenigde Staten momenteel handelsoverschot hebben komen er gunstiger vanaf met een importheffing van “slechts” 10%.
Overzicht vermeende importheffing en aangekondigde wederkerige heffing
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Aangekondigde heffingen ten opzichte van de handelsbalans met de Verenigde Staten
Bron: Wereldbank, Achmea IM
Heffingen voor specifieke goederen en uitzonderingen
Naast de wederkerige tarieven worden er ook specifieke tarieven ingevoerd op bepaalde goederen. Op geïmporteerde auto’s en onderdelen, zoals motoren en transmissies, wordt voortaan een tarief van 25% geheven. In februari werden al tarieven van 25% op staal en aluminium aangekondigd. Een aantal goederen zijn vrijgesteld van importtarieven, zoals koper, semiconductors en energie. Ook Canada en Mexico werden ontzien met nieuwe heffingen. De nieuwe heffingen worden ingezet als onderhandelingsinstrument. Maar gezien de omvang en reikwijdte van de heffingen is de kans groot dat deze deels zullen blijven bestaan.
Handelspartners komen met tegenmaatregelen
De handelspartners van de Verenigde Staten hebben zich in krachtige bewoordingen uitgesproken tegen de handelstarieven en tegenmaatregelen aangekondigd. Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie noemde de maatregelen "een zware klap voor de wereldeconomie". De Europese Unie heeft al tegenmaatregelen aangekondigd, maar wacht eerst onderhandelingen af om de zaak niet verder te laten escaleren. China benadrukte in eerste instantie dat een handelsoorlog geen winnaars kent en riep op tot dialoog om gezamenlijke uitdagingen op te lossen. Maar als reactie voert China een heffing van 34% in op Amerikaanse importen en worden exportrestricties op zeldzame aardmetalen ingesteld. De Japanse premier Ishiba wees erop dat de handelstarieven in strijd zijn met bestaande verdragen en de regels van de Wereldhandelsorganisatie.
Handelstarieven zijn slecht nieuws voor de Amerikaanse economie
Handelstarieven zijn slecht nieuws voor de wereldeconomie en voor de Verenigde Staten in het bijzonder. Zelfs als een deel van de maatregelen wordt afgezwakt, blijven drie problemen bestaan: toenemende onzekerheid, verzwakte economische groei en aanhoudende inflatie. De negatieve impact op de lange termijn is potentieel aanzienlijk. Veel handelspartners zullen door de handelstarieven minder exporteren naar de Verenigde Staten. Ook voor de Amerikaanse inflatie zijn de ontwikkelingen nadelig, aangezien importtarieven simpelweg leiden tot hogere prijzen voor consumenten. Het sentiment van de Amerikaanse consument was afgelopen weken al tanende. Er is een aanzienlijke kans dat de importheffingen een aanzienlijke deuk in de Amerikaanse consumentenbestedingen slaan. Dan ligt een scenario waarin de Amerikaanse economie in recessie komt op de loer. Per saldo dreigt een stagflatieschok voor de Amerikaanse economie.
Maar ook de rest van de wereld heeft last
Het risico voor de wereldeconomie zit vooral in de tweede-orde-effecten via het vertrouwenskanaal. De schattingen wat betreft de impact op de economische groei in 2025 lopen sterk uiteen. De Amerikaanse economie kan mogelijk in een recessie terecht komen, terwijl in het begin van het jaar nog uitgegaan werd van een groei van circa 2%. Ook de Europese economie wordt naar verwachting negatief geraakt. De impact op de economische groei in Azië is waarschijnlijk nog groter omdat een aantal landen daar de hoogste tarieven voor hun rekening krijgen. Veel hangt nu af van de reactie van de handelspartners en de mogelijkheden om tot een ‘deal’ met de Verenigde Staten te komen.
De importheffingen zijn fors hoger dan wat de Verenigde Staten afgelopen jaren oplegde
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Amerikaanse aandelen staan onder druk sinds de inauguratie van Trump
Bron: Bloomberg, Achmea IM
Negatieve reactie op de financiële markten
Aandelenmarkten daalden fors in reactie op aangekondigde handelstarieven. De Japanse Nikkei daalde in twee dagen ruim 5%, de Euro Stoxx 600 verloor ruim 7% en de S&P 500 noteerde aan het eind van de week ruim 10% lager. Ook de risico-opslagen van risicovolle kredietobligaties liepen flink op. Op de kapitaalmarkten stegen Amerikaanse en Europese staatsobligaties. Ook steeg de volatiliteitsindex (VIX) weer tot boven de 34, ruim boven het niveau waar deze zich afgelopen maanden bevond. De Amerikaanse dollar verzwakte. De euro steeg naar het hoogste niveau ten opzichte van de dollar in een halfjaar. De olieprijs kelderde met ruim $9 per vat. Maar dit kwam mede door een onverwachte productieverhoging van de OPEC+.
Beperkt concentratierisico en dekt de dollar af
Gezien de grote onzekerheid op de markten blijft het belangrijk om met verschillende scenario’s rekening te houden. Een robuuste portefeuille presteert idealiter goed in uiteenlopende omstandigheden. In de huidige omgeving blijven we daarom voorstander van een breed gediversifieerde portefeuille die niet overmatig leunt op aandelen en waarbij het concentratierisico naar de Verenigde Staten beperkt blijft. Daarbij kan het zinvol zijn om de allocatie te baseren op de onderliggende aandelenfactoren in plaats van een allocatie op basis van market cap. Onze aanbevelingen voor het afdekken van valutarisico’s blijven ongewijzigd. Dek binnen het huidige stelsel 100% van het dollarrisico af bij vastrentende waarden en 75% bij zakelijke waarden. Pensioenfondsen met een lage bereidheid om, in de aanloop naar de pensioentransitie, risico te lopen kunnen overwegen om dit risico beperken door futures of put-opties in te zetten.
Achmea Investment Management
Investment Strategy
Postadres Postbus 866, 3700 AW Zeist
Bezoekadres Handelsweg 2, 3707 NH Zeist