“Elektrische auto rijdt een deuk in de schatkist die moeilijk valt te repareren” Zo kopte het FD onlangs. Het raakt aan een terugkerend discussiepunt: hoe financieren we de uitdijende overheidsuitgaven? Dit is geen exclusief Nederlands probleem. Sterker nog, Nederland doet het naar verhouding erg goed. Maar over het algemeen verslechteren de overheidsfinanciën wereldwijd. Vooral sinds de coronapandemie eist de overheid een grotere rol op in de economie. Er wordt driftig met geld gestrooid om de groei te bevorderen. De oplopende staatschuld is een probleem voor later. Voorbeelden zijn de Amerikaanse Inflation Reduction Act en de Europese Green Deal.

Er lijkt maar één land te zijn dat een andere weg inslaat: Argentinië. Dat is deels noodgedwongen. Na decennia van peronistisch wanbeleid was de bodem bereikt. De schatkist was leeg, de economie lag op zijn gat en hyperinflatie teisterde het land. Niemand wilde Argentinië ook maar een stuiver lenen. Stimulering van de economie met grootschalige overheidsuitgaven was uitgesloten.

Maar de nieuwe president Javier Milei kiest uit overtuiging voor een andere weg. Hij heeft libertaire standpunten en een afkeer van staatsinterventie. De overtuigingen van Milei zijn gevormd door de Oostenrijkse school van Friedrich Hayek en Ludwig von Mises. Hij past hun theorieën nu in de praktijk toe. Dat betekent minder overheid, minder bureaucratie en meer vrije markt.

En dat doet Milei voortvarend. Zoals beloofd tijdens zijn campagne, hanteert hij de kettingzaag om in de Argentijnse overheid te snoeien. Hij bracht het aantal ministeries terug van 21 naar 9 en ontsloeg daarbij duizenden ambtenaren. Ook werd met de botte bijl gehakt in de overheidsuitgaven, subsidies en regelgeving. Zoals voorspeld resulteerde dit in een diepe recessie en oplopende armoede. Dit heeft geleid tot een zware last voor de reeds zwaar getroffen Argentijnse bevolking. Experiment mislukt, toch?

Nou, dat valt nog te bezien. Want zijn keiharde hervormingen hebben wel degelijk positieve effecten. Zo is de hyperinflatie onder controle gebracht. Hierdoor daalt de rente en is de munt gestabiliseerd. Daarnaast is het begrotingstekort omgeslagen in een begrotingsoverschot. Sinds Milei de huurmarkt heeft geliberaliseerd, is het aanbod van huurwoningen gestegen terwijl de huren zijn gedaald. Ook keren buitenlandse investeerders terug naar Argentinië. Dit alles begint positief door te werken. De Argentijnse economie groeide in het derde kwartaal met 3,9% en daarmee is het herstel ingezet.

Bij succes kan Milei’s beleid wel eens navolging krijgen. De kans dat dit in Europa gebeurt, is klein. Vrij naar oud-premier Rutte: Europa is in de kern diep socialistisch. Hier geloven we nog heilig in de maakbare samenleving met een sturende rol van de overheid. In de Verenigde Staten waait echter een andere wind. Aankomend president Trump heeft Elon Musk aangesteld om het Department of Government Efficiency (DOGE) aan te gaan sturen. Deze instantie moet volgens Trump "de overheidsbureaucratie ontmantelen, overtollige regelgeving schrappen, verspillende uitgaven terugdringen en federale agentschappen herstructureren". Dat klinkt verdacht veel als iets wat Milei zou zeggen. Trump en Musk zullen het Argentijnse experiment daarom met belangstelling volgen. Wanneer Trump echt de route van Milei gaat volgen, heeft dat een grote impact. Niet alleen op de Amerikaanse samenleving, maar ook op de economie en de financiële markten. Daarmee kan 2025 wel eens een heel interessant jaar worden.