Een rente van 0%. Dat is iets van vóór de coronacrisis, toch? In 2021/2022 maakte het inflatiespook een comeback en zijn wereldwijd de renteniveaus opgelopen. Toch verlaagde de Zwitserse centrale bank in juni de beleidsrente opnieuw naar 0%. Een opvallend contrast met andere westerse landen en regio’s. Is het Alpenland een uitzondering of een voorloper op de rest van de wereld?

De inflatie in Zwitserland is onder controle. Sterker nog, momenteel is sprake van lichte deflatie. De verandering van de consumentenprijsindex bedroeg in mei -0,1% jaar-op-jaar. Ook de inflatie in de afgelopen jaren is een stuk lager geweest dan die in de Verenigde Staten of de eurozone. Tijdens de inflatiepiek in 2022 bedroeg de jaarlijkse inflatie in de eurozone meer dan 10%. In Zwitserland was dat ‘maar’ 3,5%. Daar konden andere landen alleen maar van dromen. Kortom, de Zwitsers kennen niet het inflatieprobleem van andere regio’s.

De lage Zwitserse inflatie heeft meerdere oorzaken. De Zwitserse frank is traditioneel een veilige haven. Sinds het begin van de inflatieschok is de frank sterker geworden ten opzichte van de euro en andere valuta’s. Dit dempt de importinflatie. Daarnaast was Zwitserland veel minder afhankelijk van Russisch aardgas. Het land wekt het grootste deel van zijn elektriciteit op met waterkracht en kernenergie. Geopolitieke onrust raakt Zwitserland dan ook minder. Ook de andere samenstelling van het inflatiemandje en de relatief stabiele huurprijzen hielden de inflatie in toom.

Zwitserland lijkt dan ook een uniek geval. En qua renteontwikkeling niet direct een voorloper voor de rest van de wereld. De Amerikaanse centrale bank houdt vooralsnog de beleidsrente boven de 4% en neigt naar beperkte verlagingen. De ECB heeft de rente al acht keer verlaagd naar 2%, maar gaat nu een pauze inlassen. De inflatie in deze regio’s is toch hardnekkiger dan in Zwitserland en dat geeft de centrale banken minder speelruimte voor een zeer ruim monetair beleid. Tegelijkertijd is de Zwitserse frank misschien wel de enige overgebleven veilige-haven-valuta. Duitsland zit gevangen in een incomplete muntunie en de veilige-haven-status van de Amerikaanse dollar staat ter discussie (link).

In ons basisscenario gaan we er dan ook vanuit dat rentes van 0% en lager achter ons liggen voor de eurozone en de Verenigde Staten. We zitten in een ander beleggingsregime in vergelijking met de periode van voor de coronacrisis. De hogere inflatie-onzekerheid en de hoge investeringsbehoefte in defensie, infrastructuur en de energietransitie zijn factoren die leiden tot een hogere rente. Zwitserland is dus uniek, in meerdere opzichten.