Sterk economisch herstel en oplopende inflatie bepalen marktbeeld in 2021

De eerste helft van 2021 stond vooral in het teken van het sterke economische herstel na de economische krimp in 2020. Door grootschalige vaccinatiecampagnes werden de coronabeheersingsmaatregelen versoepeld en gingen economieën steeds verder van het slot. In combinatie met forse begrotingsstimulansen en een zeer ruim monetair beleid zorgden dit voor hoge groeicijfers. Keerzijde hiervan was dat de inflatie wereldwijd sterk opliep. Zorgen over deze hoge inflatie kenmerkten vooral de tweede helft van het jaar. Over het hele jaar gezien presteerden aandelen en grondstoffen veruit het best. Aandelen werden ondersteund door sterke winstcijfers en het ruime monetaire beleid. De verliezers van het jaar waren staatsobligaties, zowel van de ontwikkelde als van de opkomende landen. Door de oplopende inflatie en de (verwachte) normalisatie van het monetaire beleid liepen de renteniveaus op. Na enkele jaren onder druk gestaan te hebben, profiteerden grondstoffen van een sterke stijging van de vraag in combinatie met beperkingen in het aanbod.

Energiesector grote winnaar bij aandelen

Wereldwijde aandelen zaten afgelopen jaar in de lift. Vooral de aandelenmarkten uit de ontwikkelde landen presteerden goed. Amerikaanse aandelen gingen aan kop, mede met dank aan de hoge rendementen van de zwaar wegende technologiesector en van andere megacap aandelen. Het rendement van aandelen uit de opkomende markten bleef sterk achter. In euro’s gemeten was er nog een positief rendement van 4,9%, in lokale valuta was het rendement echter nipt negatief. Dit kwam vooral door het slechte rendement van Chinese aandelen, die een hoog gewicht hebben binnen opkomende markten. Chinese aandelen daalden in 2021 met ruim 21% als gevolg van overheidsregulering en door zorgen op de vastgoedmarkt. Energieaandelen presteerden het beste in 2021. Deze profiteerden van de sterk gestegen olie-en gasprijzen. Nutsbedrijven waren de minst goed presterende sector. Bij de factoren behaalde de factor (lage) volatiliteit het laagste rendement. Kwaliteitsaandelen daarentegen waren ook afgelopen jaar weer volop in trek.

Negatieve rendementen voor staatsobligaties

De beleidsmakers van de centrale banken waren het grootste deel van het jaar van mening dat de hoge inflatie van tijdelijke aard zou zijn. De afgelopen maanden hebben de meeste centrale banken hun mening hierover echter bijgesteld. Verschillende centrale banken zijn daarom gestart met het verhogen van de beleidsrentes. Naar verwachting zal de Amerikaanse centrale bank (Fed) dit voorbeeld volgend jaar volgen. De ECB is vooralsnog terughoudend met normalisatie van het monetaire beleid. Door de inflatieontwikkelingen zijn de renteniveaus gedurende het jaar opgelopen. Staatsobligaties waren dan ook de slechtst presterende beleggingen. Britse staatsobligaties presteerden relatief slecht, terwijl Japanse staatsobligaties de schade beperkt hielden. Binnen de eurozone presteerden Duitse staatsobligaties het minst slecht, terwijl Oostenrijkse staatsobligaties het laagste rendement behaalden. Ook Investment Grade Credits hadden last van de oplopende rentes in de eurozone. Bedrijfsobligaties wisten de schade te beperken door de relatief hoge bijdrage van de kredietcomponent. High yield profiteerde hier nog het meest van en wist het jaar wel met een positief rendement te eindigen. Obligaties uit de opkomende landen, zowel in harde als in lokale valuta, eindigde ook in de min. Door de sterker dan verwachte stijging van de inflatie waren inflatie gerelateerde obligaties de best presterende obligatiecategorie in 2021.

Energieprijzen in de lift

Grondstoffen waren met aandelen de grote winnaars van 2021. Wel was er sprake van een grote divergentie tussen de grondstoffen. Zo eindigde de categorie energie het jaar met een rendement van bijna 61%, terwijl edelmetalen het jaar met een verlies van 5% afsloten. Zowel de prijs van een vat WTI olie als van een vat Brent olie stegen beiden met meer dan 50% gedurende het jaar. Deze sterke stijging was het resultaat van enerzijds een sterk toegenomen vraag door de openstelling van de economie en anderzijds door beperkingen in het aanbod. Edelmetalen waren de slechtst presterende categorie. Zowel de goudprijs als de zilverprijs daalden in waarde. De oplopende kapitaalmarktrentes en de stijging van de Amerikaanse dollar hadden meer impact op de goudprijs dan de lage reële rente. Industriële metalen en agri lieten beide ook hoge rendementen zien. Maar ook binnen deze categorieën waren de verschillen groot. Zo was binnen industriële metalen het rendement op aluminium 38% en op lood 16%. Binnen agri waren de verschillen nog groter. Zo bedroeg door extreme weersomstandigheden in Brazilië het rendement op koffie bijna 64%, terwijl het rendement op cacao -6% bedroeg.

Euro daalt in waarde

De euro daalde in waarde ten opzichte van de meeste andere belangrijke valuta’s. De belangrijkste oorzaak daarvan waren de toegenomen renteverschillen. Zo stegen in de eurozone de renteniveaus minder hard dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. De euro steeg wel in waarde ten opzichte van de Japanse yen. De Japanse centrale bank is nog meer dovish dan de Europese Centrale Bank. De euro daalde per saldo ook ten opzichte van de opkomendelandenvaluta’s. Wel waren er grote verschillen. Zo steeg de Chinese renminbi met bijna 11% ten opzichte van de euro, terwijl de Turkse lira met 40% daalde ten opzichte van de euro. De valutamarkten zijn het vertrouwen in deze munt kwijt nadat de Turkse centrale bank de rente meerdere malen onder politieke druk verlaagde terwijl de Turkse inflatie juist zeer hoog is. De vervanging van verschillende centralebankpresidenten en het ontslag van de minister van Financiën dragen niet bij aan het vertrouwen in de Turkse munt.