Virusvarianten potentiële stoorzenders in herstel

Terwijl grote delen van Europa de door de vaccinatiecampagnes herwonnen vrijheid vieren, neemt het aantal nieuwe besmettingen in een aantal landen in rap tempo weer toe. Onder andere in Groot-Brittannië en Portugal is de dalende trend in het aantal besmettingen gekeerd. Deze stijging is toe te schrijven aan de besmettelijkere delta-variant van het coronavirus. Deze variant is voor het eerst in India vastgesteld en heeft via de Britse eilanden zijn weg gevonden naar populaire vakantiebestemmingen. Door de stijging van het aantal besmettingen moeten reizigers uit het Verenigd Koninkrijk in veel Europese landen weer in quarantaine. De vraag werpt zich op of de heropening van de samenleving in Europa door de delta-variant niet uitmondt in een teleurstelling.

De WHO waarschuwt voor de delta-variant

De wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwde afgelopen week dat de delta-variant van het coronavirus de meest besmettelijke variant is tot nu toe. In verschillende landen neemt het aandeel van de delta-variant in de nieuwe besmettingen hals-over-kop toe. In onder andere de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is de delta-variant al de meest voorkomende variant van het coronavirus. Meeste vaccins lijken vooralsnog effectief tegen de delta-variant. Daarbij is wel van belang dat personen volledig zijn ingeënt voor een goede bescherming. Ook is een volledige vaccinatie geen garantie dat men het virus niet bij zich kan dragen. In Israël – het land dat de vaccinatiecampagne het snelst heeft uitgevoerd – wordt bijna de helft van de nieuwe besmettingen geconstateerd bij mensen die volledig zijn ingeënt. Het ziektebeeld verloopt bij deze mensen wel gunstiger.

Risico ligt vooral bij landen met lage vaccinatiegraad

De meeste Westerse landen hebben inmiddels een groot deel van de bevolking gevaccineerd. Omdat met name wordt gekeken naar de ziekenhuisbezetting voor de bepaling van de beheersingsmaatregelen zullen de landen met een hoge vaccinatiegraad naar verwachting relatief weinig problemen ondervinden van de nieuwe virusmutaties. Het risico is er vooral voor de landen die een relatief klein deel van de bevolking hebben gevaccineerd. Zodra een nieuwere besmettelijkere variant wordt gesignaleerd zullen nieuwe lockdowns moeten worden ingesteld om ervoor te zorgen dat de ziekenhuizen niet worden overspoeld. Ook zal niet direct duidelijk zijn wat het effect van vaccins op de nieuwe varianten zijn. De meeste landen zullen daarom zodra duidelijk wordt dat er sprake is van een nieuwe variant waarschijnlijk beperkingen aan reizigers uit die gebieden opleggen.

Nieuwe varianten vooral schadelijk voor toerisme

De onzekerheid rond nieuwe varianten is vooral vervelend voor het internationale toerisme. Het risico van verdere verspreiding van nieuwe varianten maakt het ingewikkeld om het toerisme terug te brengen naar het oude niveau. In Europa is dit vooral vervelend voor de perifere landen. De economieën van de Zuid-Europese landen zijn voor een groot deel afhankelijk van de inkomsten uit toerisme. Mede hierom zijn deze landen het meest terughoudend in het weren van internationale reizigers. En lopen deze landen direct ook meer risico om nieuwe varianten binnen te halen.

De nieuwe normaal

De huidige vooruitzichten voor het economisch herstel. De snelheid waarmee nieuwe mutaties kunnen ontstaan is ster afhankelijk van het aantal nieuwe wereldwijde besmettingen. Het is geen toeval dat nieuwe virusvarianten zijn ontstaan in landen waar het virus – door een gebrek aan effectieve maatregelen – om zich heen kon grijpen. Het is niet ondenkbaar dat de hogere circulatie van het coronavirus in de landen die de beperkende maatregelen laten vieren uiteindelijk leidt tot een variant waartegen de huidige vaccins minder effectief zijn. Het risico van een vierde of vijfde golf is daarmee, zolang een groot aantal landen de bevolking nog onvoldoende heeft beschermd, reëel. Iedere nieuwe variant die opduikt zal daarom voorlopig leiden tot nieuwe, beperkte, maatregelen. De “nieuwe normaal” van testen en (beperkte) maatregelen om de circulatie van het virus tegen te gaan lijkt in ieder geval niet op korte termijn verdwenen.