Economie eurozone onder druk

Het derde kwartaal herstelde de economische groei in de eurozone sterk. Afgelopen week werd deze groei weliswaar licht neerwaarts bijgesteld van 12,6% naar 12,5%, dit is nog altijd aanzienlijk hoger dan de consensusverwachting in oktober van 9,6%. De economie profiteerde in het derde kwartaal van het uitdoven van het coronavirus en de daaropvolgende versoepelingen van de beheersingsmaatregelen. Na de zomerperiode liep het aantal bestemmingen in Europa echter weer snel op, met als gevolg dat de beheersingsmaatregelen weer aangescherpt werden. Hierdoor wordt het economische herstel in de eurozone in het vierde kwartaal ruw onderbroken. Naast de coronacrisis is ook het gevaar van een brexit zonder een handelsakkoord nog steeds een serieus risico. De onderhandelingen zitten muurvast, terwijl de tijd dringt.

ECB stelt groeivooruitzichten 2021 neerwaarts bij

Door de meevallende krimp in het tweede kwartaal en het relatief sterke herstel in het derde kwartaal heeft de ECB de verwachte krimp over 2020 minder negatief bijgesteld. Deze werd bijgesteld van -8% naar -7%. Dit impliceert dat de ECB over het vierde kwartaal een economische krimp van 3% verwacht. De verwachte groei over 2021 werd neerwaarts bijgesteld, van 5% naar 3,9%. De peiling van het Duitse ZEW bevestigde het sombere beeld van de actuele economische situatie. De verwachtingen component daarentegen liet een sterk herstel zien. De ECB stelde de inflatieverwachting over 2020 licht neerwaarts bij, van 0,3% naar 0,2%. De inflatieverwachting over 2021 bleef onveranderd op 1% en die over 2022 werd neerwaarts bijgesteld naar 1,1%. De ECB verwacht in 2023 een inflatie van 1,4%, nog steeds ruim onder de doelstelling van net onder de 2%.

ECB verhoogt en verlengt opkooprogramma

Om de economie van de broodnodige impulsen te voorzien, kondigde de ECB nieuwe verruimende maatregelen aan. De beleidsrentes bleven zoals verwacht ongemoeid, maar wel wordt het pandemisch opkoopprogramma van obligaties (PEPP) met €500 miljard opgehoogd naar €1,35 biljoen. Ook wordt het opkoopprogramma met negen maanden verlengd tot minimaal maart 2022. Herbeleggingen uit hoofde van de opgekochte obligaties vinden nog tot zeker eind 2023 plaats. Het oudere obligatie-opkoopprogramma zal met €20 miljard per maand blijven lopen tot kort voordat de rentes verhoogd zullen worden. Het doel van deze maatregelen is om de rente lange tijd zeer laag te houden, zeker zolang de coronacrisis nog gaande is. Ondertussen loopt de balans van de ECB behoorlijk op.

Leningprogramma's worden verlengd en uitgebreid

Om de kredietverlening van banken aan bedrijven en huishoudens op peil te houden, kondigde de ECB ook nog enkele andere maatregelen aan die de gunstige financieringscondities moeten waarborgen. Daarom werden naast de uitbreiding van het PEPP ook de gunstige leenvoorwaarden onder het TLTRO III programma, waarmee banken goedkope financiering kunnen krijgen, verlengd tot juni 2022. Daarnaast worden volgend jaar drie nieuwe leningoperaties onder het TLTRO-programma opgezet en wordt het maximale leenbedrag voor de banken iets opgehoogd. Aanvullend komen er volgend jaar vier nieuwe programma’s van pandemische noodleningen (PELTRO’s). Deze fungeren als liquiditeitsnoodstop voor het banksysteem in de eurozone en moeten bijdragen aan een soepel functioneren van de geldmarkten gedurende de coronacrisis.

Maatregelen worden met weinig enthousiamse onthaald

Op de financiële markten werd met spanning uitgekeken naar de ECB-vergadering. Hoewel de ECB vooraf de verwachtingen voor een monetaire ‘bazooka’ al had getemperd, vielen de aangekondigde maatregelen uiteindelijk toch nog tegen. Vooral de vermelding van ECB-voorzitter Christine Lagarde dat de €500 miljard uitbreiding van het opkoopprogramma mogelijk niet volledig gebruikt zal worden, zorgde voor teleurstelling op de financiële markten. De dit jaar al fors opgelopen waarde van de euro steeg dan ook verder na de vergadering. Over de gehele week viel de euro nog wel licht terug. De sterke euro is medeverantwoordelijk voor de neerwaarts bijgestelde inflatieverwachtingen. Christine Lagarde gaf wel aan de appreciatie van de euro nauwlettend te blijven volgen.