Corona maakt comeback

In de Investment Highlights van week 20 gingen we in op ons monitoringsinstrument voor de coronacrisis. Dit hulpmiddel meet de verbetering of verslechtering van verschillende indicatoren die met de coronacrisis te maken hebben. Het geeft geen voorspelling af over het verdere verloop van de coronacrisis, maar een indicatie over de waarschijnlijkheid van de scenario’s. We hanteren de scenario’s ‘Beheerste Uitbraak’ en ‘Pandemie XL’. Gezien de sterke stijging van het aantal coronabesmettingen wereldwijd lopen we de verschillende indicatoren langs.

Beheerste Uitbraak en Pandemie XL

Na de uitbraak van de coronapandemie hebben we begin 2020 een tweetal scenario’s ontwikkeld: ‘Beheerste Uitbraak’ en ‘Pandemie XL’. In ‘Beheerste Uitbraak’ gingen we ervan uit dat de virusuitbraak onder controle zou komen en dat de wereldeconomie in de tweede helft van het jaar zou herstellen. Tegelijkertijd zouden risicovollere beleggingen herstellen terwijl de rente juist laag zou blijven. Het geschetste beeld uit dit scenario is grotendeels uitgekomen. Wereldwijd zijn economieën sterk hersteld in het derde kwartaal (zie Opvallend Nieuws) en de meeste risicovolle beleggingen zijn sterk opgeveerd van de dieptepunten uit maart. Tegelijkertijd blijven de renteniveaus overwegend laag. Het risicoscenario was ‘Pandemie XL’, waarbij de pandemie zou escaleren met een langdurige ontwrichting van de economie en financiële markten tot gevolg. Risicovolle beleggingen zouden in dit scenario nog verder dalen. Dit scenario werd vooralsnog voorkomen. Maar nu het aantal coronabesmettingen wereldwijd weer oploopt, rijst de vraag of dit scenario weer waarschijnlijker is geworden. Om dit te beoordelen lopen we langs de vier onderdelen van ons monitoringsinstrument, namelijk: coronavirus, beheersingsmaatregelen, financiële markten en economie.

Coronavirus: sterke stijging besmettingen

In het onderdeel ‘coronavirus’ volgen we het aantal besmettingen en overleden personen per dag. Een stijgende trend hierin en een hoog groeicijfer zijn ontwikkelingen die meer passen bij ‘Pandemie XL’ dan bij ‘Beheerste Uitbraak’. De recente tendensen geven daarom reden tot zorg. Het aantal besmettingen loopt wereldwijd sterk op, een aantal Aziatische landen uitgezonderd. Vooral in Europa stijgt de laatste weken het aantal besmettingen. Volgens de officiële cijfers is nu wereldwijd bij meer dan 45 miljoen mensen het coronavirus vastgesteld en zijn bijna 1,2 miljoen mensen eraan overleden. Het aantal aan het coronavirus overleden personen stijgt, maar ligt nog onder de piek van het voorjaar. Dit heeft waarschijnlijk verschillende oorzaken. Het virus is nu beter te behandelen, meer jongeren hebben het virus en er wordt meer getest. Maar per saldo is duidelijk sprake van een tweede golf.

Beheersingsmaatregelen opgeschroefd

Vanwege de toename van het aantal besmettingen worden de beheersingsmaatregelen aangescherpt. Dit gebeurt momenteel vooral in Europa. In meerdere landen worden lockdowns strikter. In Spanje is de noodtoestand afgekondigd om strengere bewegingsbeperkingen op te leggen. Maar ook in andere eurolanden worden de maatregelen aangescherpt. Dit betekent dat de score van het blok ‘beheersingsmaatregelen’ binnen de monitor ook verslechtert. De Stringency Index van de Oxford University, een maatstaf voor 'containment and closure', loopt op en duidt op een aanscherping van de beheersingsmaatregelen. Positief is wel dat de lockdowns vooralsnog minder zwaar zijn dan in het voorjaar. De maatregelen treffen vooral de vrijetijdsbestedingssectoren, zoals de horeca. In tegenstelling tot de voorgaande lockdowns blijven de scholen open en blijven andere sectoren (o.a. toeleveringsbedrijven, detailhandel en industriële productie) grotendeels buiten schot.

Risico’s voor economische groei

Voor het onderdeel ‘economie’ monitoren we diverse vertrouwensindicatoren. In Europa verzwakken deze weer, terwijl ze in de Verenigde Staten en China vooralsnog op aanhoudende groei duiden. In Europa is het de verwachting dat de economische groei in het vierde kwartaal onder druk komt te staan door de hernieuwd ingestelde beheersingsmaatregelen. Er kan zelfs sprake zijn van een lichte krimp. In de Verenigde Staten blijft de economische groei waarschijnlijk beter op peil omdat daar minder sterk ingezet wordt op nieuwe beheersingsmaatregelen. In China en de rest van Zuidoost Azië is het coronavirus onder controle en zet het economische herstel naar verwachting door.

Gemengd beeld financiële markten

Voor het onderdeel ‘financiële markten’ van de monitor volgen we onder andere het verloop van risico-opslagen en de volatiliteit op de financiële markten. Recentelijk is de volatiliteit op de financiële markten toegenomen. Dit komt voor een deel door de corona-ontwikkelingen, maar er zijn meer oorzaken hiervoor, zoals de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de brexit-soap die nu richting een einde moet gaan. Van een forse sell off van risicovolle beleggingen, zoals in het voorjaar, is momenteel geen sprake. Risico-opslagen liggen fors onder de piekniveaus in het voorjaar. De divergentie tussen bedrijven en sectoren blijft groot. De grote Amerikaanse technologiebedrijven kwamen afgelopen week met recordcijfers en profiteren sterk van de coronacrisis. Ook de Chinese aandelenmarkt staat momenteel op nagenoeg het hoogste niveau van het jaar. De koersen van bedrijven in sectoren die door de lockdowns hard geraakt worden, staan nog steeds onder druk. Zo daalde de koers van het aandeel Air France KLM afgelopen week naar het laagste niveau van het jaar.

Totaalscore: verslechtering maar…

Per saldo is sprake van een verslechtering van de totaalscore. De waarschijnlijkheid van een slechter scenario dan ‘Beheerste Uitbraak’ neemt toe. Dat wil niet zeggen dat we nu in ‘Pandemie XL’ zitten. De scenario’s zijn twee gestileerde beelden van de werkelijkheid en waarschijnlijk komen we ergens er tussenin uit. Uit de ervaringen uit het voorjaar blijkt dat wanneer het virus onder controle is gebracht, de economie snel en sterk kan herstellen. Maar voor een meer structureel herstel lijkt een vaccin of groepsimmuniteit noodzakelijk. De hoop op een vaccin is gevestigd op de eerste helft van 2021. Tot die tijd zullen beheersingsmaatregelen in meer of minder mate van kracht blijven. De volatiliteit op de financiële markten zal hoog blijven en de divergentie tussen bedrijven en sectoren groot. Maar een grote sell off zoals in het voorjaar lijkt nu minder waarschijnlijk omdat overheden en centrale banken zullen ingrijpen indien de situatie aanzienlijk verslechtert. De ECB staat al klaar om in december in te grijpen.