Economie staat voor historische uitdaging

Terwijl de aandacht afgelopen maanden uitging naar de coronacrisis speelt op de lange termijn een veel groter probleem voor de mensheid: klimaatverandering. De immense uitdaging van het fossielvrij maken van de economie is door de coronacrisis nog eens onderstreept. Door maatregelen om het coronavirus in te dammen zal de wereldwijde CO2-uitstoot naar schatting dit jaar 7% lager liggen dan onder normale omstandigheden. In het akkoord van Parijs hebben landen afgesproken om de effecten van klimaatverandering te beperken en de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 °C. Om dit te kunnen realiseren zou de CO2-uitstoot van ontwikkelde landen in 2030 met meer dan 50% gereduceerd moet zijn ten opzichte van het niveau van 1990. Dit zou betekenen dat komende 10 jaar ieder jaar grofweg eenzelfde reductie moet worden gerealiseerd als dit jaar door de lockdowns. Dit betekent dat de wereldeconomie komende jaren grote, structurele veranderingen moet ondergaan.

China committeert zich aan de energietransitie

Afgelopen week vond de jaarlijkse bijeenkomst van de Verenigde Naties plaats. Op deze digitale bijeenkomst verraste Chinese president Xi Jinping vriend en vijand door aan te kondigen dat China in 2060 koolstofneutraal wil zijn. Daarnaast wil het land in 2030 peak CO2 emissions hebben bereikt. Dit betekent dat de uitstoot komende 10 jaar nog mag toenemen, maar vanaf 2030 moet dalen. De EU zou liever zien dat deze piek al in 2025 ligt. Desondanks is de toezegging van China van groot belang: het land is goed voor circa een kwart van de wereldwijde CO2-uitstoot. Door deze toezegging zijn nu drie van de vier grootste economieën gecommitteerd aan het drastisch verlagen van de CO2-uitstoot: de EU, China en Japan. Grote ontbrekende zijn de Verenigde Staten die zich onder president Trump hebben teruggetrokken uit het akkoord van Parijs. De staat Californië – gemeten naar GDP de vijfde economie van de wereld – heeft echter wel gezegd de eerdere afspraken na te komen. Ook heeft Amerikaanse presidentskandidaat Joe Biden gezegd weer toe te willen treden tot het verdrag van Parijs als hij verkozen wordt. De vier grootste economieën zijn goed voor ruim de helft van de jaarlijkse wereldwijde CO2-uitstoot. Het terugdringen van de wereldwijde CO2-uitstoot staat of valt dus met hun bereidheid hierin te investeren.

Belasting op CO2-uitstoot onvermijdelijk

Een belangrijk instrument in de energietransitie zal het beprijzen van CO2-uitstoot zijn. Alleen als duidelijk is wat de externaliteiten van het uitstoten van CO2 zijn, kunnen consumenten en bedrijven dit meenemen in hun economische gedrag. Momenteel wordt nog slechts iets meer dan 15% van de wereldwijde CO2-uitstoot beprijsd door middel van een systeem als emissierechten of een CO2-belasting. Dit percentage was in 2010 drie keer lager: destijds viel 5% van de CO2-uitstoot onder een dergelijk systeem. Een verdrievoudiging in amper 10 jaar tijd. Het is de verwachting dat deze trend doorzet. Daarnaast zal de hoogte van de belasting toe moeten nemen om het gewenste effect te sorteren. Momenteel is de prijs van het recht om 1 ton CO2 uit te stoten in de EU iets meer dan €25, maar zou dat volgens berekeningen meer dan €200 moeten bedragen. De EU heeft aangekondigd begin 2021 met een nieuwe klimaatstrategie te komen die onder andere het huidige emissierechtensysteem moet uitbreiden naar de luchtvaart terwijl het aantal rechten versneld wordt afgebouwd.

Bedrijven bereiden zich voor op fossielvrije toekomst

In navolging van deze wet- en regelgeving lanceren steeds meer bedrijven plannen om hun eigen CO2-uitstoot drastisch te verlagen of zelfs helemaal te neutraliseren. Microsoft wil vanaf 2030 koolstof-negatief zijn en in 2050 zelfs alle historische CO2-uitstoot van het bedrijf hebben geneutraliseerd. Ook bedrijven in de energiesector spreken steeds ambitieuzere klimaatplannen uit. BP kwam afgelopen week eveneens met een plan naar buiten om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Beleggers reageerden sceptisch: de koers van het bedrijf dook na het lanceren van het nieuwe plan naar een 25-jarig dieptepunt. Vooralsnog lijkt de energietransitie dus vooral slecht nieuws voor bedrijven – en landen – die sterk afhankelijk zijn van fossiele inkomsten. Beleggers lijken zich sinds de corona-uitbraak in ieder geval te realiseren dat er veranderingen in aankomst zijn. De alternatieve-energie-aandelen hebben afgelopen periode een goede outperformance laten zien. Terwijl de traditionele energie-aandelen flink hebben geleden onder de coronacrisis door de scherpe daling van de olieprijs.