Verrassend herstel olieprijs

De coronacrisis raakte de oliemarkt hard. De vraag naar olie kelderde en de olieprijs kwam in een vrije val terecht. De prijs van een vat Brent olie bereikte op 21 april een dieptepunt van $17 per vat. In de ‘Uitgelicht’ van 27 april gingen we dieper in op de grote turbulentie op de oliemarkt. We concludeerden toen dat de olieproductie fors moest dalen om de markt weer in evenwicht te krijgen. Een snel herstel van de olieprijs leek onwaarschijnlijk. Sindsdien is de prijs van een vat Brent olie echter met meer dan 150% gestegen tot circa $43. Daarmee ligt de prijs nog steeds circa 30% lager dan voor de crisis, maar het snelle herstel komt als een verrassing. In deze ‘Uitgelicht’ gaan we dieper in op de recente ontwikkelingen. We concluderen dat het nieuwe evenwicht op de oliemarkt kwetsbaar blijft.

Ingrijpen Opec+ kalmeert de markten

De opleving van de olieprijs is voor een belangrijk deel het gevolg van drastisch ingrijpen van Opec+. Opec + is de benaming voor de samenwerking tussen de landen van het oliekartel Opec en Rusland. De Opec+ besloot om per 1 mei de olieproductie met 10 miljoen vaten per dag terug te schroeven. Dat was een ongekend grote productieverlaging. De afspraken werden door de meeste landen goed nageleefd. Dat was in het verleden wel anders, toen was het eerder regel dan uitzondering dat afspraken niet werden nagekomen. Door de forse productiebeperking van Opec+ werd een groot deel van de overproductie uit de markt gehaald. Dat legde een vloer onder de oliemarkt. De prijs herstelde en de markt lijkt een nieuw evenwicht te hebben gevonden bij een prijs van $40 tot $45.

Productie Amerikaanse schalie-industrie keldert

De Verenigde Staten, de grootste olieproducent ter wereld, doen niet mee met de productieafspraken van Opec+. Olie wordt daar namelijk niet gewonnen door staatsbedrijven, maar door een groot aantal private ondernemingen. Desondanks daalde ook in de Verenigde Staten de olieproductie sterk. Dit is een direct resultaat van de sterke gedaalde olieprijzen. Voor veel schaliebedrijven was het niet langer rendabel om nog olie te winnen. In korte tijd werden veel olie-installaties (rigs) stilgelegd. De productie van schalieolie kelderde hierdoor in korte tijd met 20% naar ongeveer 7,6 miljoen vaten per dag.

Amerikaanse schalie-industrie vecht om te overleven

Door de coronacrisis bevindt de Amerikaanse schaliesector zich in zwaar weer. De sector is met veel vreemd vermogen gefinancierd en de marginale kosten voor de productie van een vat olie zijn relatief hoog. Veel bedrijven staan daardoor aan de rand van de afgrond en het aantal faillissementen is de laatste tijd opgelopen. Onder de bedrijven die zijn omgevallen bevindt zich ook Chesapeake Energy, één van de pioniers van de schalierevolutie.

Beleid Fed vertraagt de consolidatie in de schaliesector

Het herstel van de olieprijs geeft de schaliebedrijven wat lucht, maar de olieprijs blijft te laag voor een groot deel van de sector. Wij verwachten daarom dat de komende maanden meer schaliebedrijven faillissement zullen aanvragen. Daarmee is een begin gemaakt van de boordnodige consolidatie in de schaliesector (zie ook de ‘Uitgelicht’ van 27 april). Het consolidatieproces wordt echter vertraagd door het ingrijpen van de Amerikaanse centrale bank. De ongelimiteerde opkoopprogramma’s van de Fed drukken de kapitaalmarktrente en de risicopremies op kredietobligaties omlaag. Schaliebedrijven krijgen daardoor weer wat financiële lucht.

Opec+ wil de oliekraan weer voorzichtig opendraaien

Nu de oliemarkt in rustiger vaarwater is beland en de wereldeconomie herstelt, wil de Opec+ een deel van de productiebeperkingen weer terugdraaien. Afgelopen week werd besloten om vanaf 1 augustus een begin te maken met het afbouwen van de productiebeperking. Die gaat dan van 10 miljoen naar 7,7 miljoen vaten per dag. Het afbouwen van de productiebeperkingen is een riskante onderneming. Het nieuwe evenwicht op de oliemarkt is namelijk zeer fragiel.

Oliemarkt blijft kwetsbaar voor tegenvallende vraag

Het economisch herstel, en daarmee het herstel van de vraag naar olie, blijft immers kwetsbaar. In grote delen van de wereld is de coronapandemie nog niet onder controle. Het valt dus niet uit te sluiten dat er noodgedwongen weer nieuwe beheersingsmaatregelen worden ingevoerd. Dat kan het economisch herstel en daarmee het herstel van de vraag naar olie doen ontsporen. Daarnaast heeft de oliemarkt nog steeds te kampen met overtollige voorraden. Die zijn de afgelopen maanden opgebouwd als gevolg van het enorme overaanbod aan olie. Zo liggen er nog steeds miljoenen vaten olie opgeslagen in olietankers op zee. De beschikbare opslagcapaciteit om eventuele tegenvallers in de vraag op te vangen is dus beperkt. Dit maakt de olieprijs voorlopig extra kwetsbaar.