Scenario’s als hulpmiddel

De coronacrisis heeft geleid tot een wereldwijde recessie en turbulentie op de financiële markten. Overheden hebben ongekende maatregelen genomen om de virusuitbraak in te dammen. Centrale banken proberen met enorme opkoopprogramma’s en kredietverleningsmaatregelen de negatieve effecten te verzachten. Om de mogelijke gevolgen van de coronacrisis in kaart te brengen, werken we met scenario’s. Scenario’s helpen de belegger om te gaan met de onzekere toekomst door de gevoeligheden van de portefeuille inzichtelijk te maken. In de Investment Highlights Corona zorgt voor paniek introduceerden we onze scenario’s voor de coronacrisis. Dit zijn de scenario’s ‘Beheerste Uitbraak‘ en ‘Pandemie XL’. Deze scenario’s schetsen de wijze waarop de huidige coronacrisis zich verder zou kunnen ontwikkelen. Het is vrijwel zeker dat deze scenario’s zich niet precies zullen voordoen. De daadwerkelijke realisatie zal waarschijnlijk elementen van beide scenario’s in zich hebben. Maar afhankelijk van de ontwikkelingen zal de realisatie dichter bij een van de twee scenario’s komen te liggen. We hebben een monitoringsinstrument ontwikkeld om vast te stellen of de huidige ontwikkelingen meer overeenkomen met ‘Beheerste Uitbraak’ of met ‘Pandemie XL’. De recente ontwikkelingen passen meer bij ‘Beheerste Uitbraak’.

Beheerste Uitbraak en Pandemie XL

Wij hanteren een tweetal scenario’s: ‘Beheerste Uitbraak’ en ‘Pandemie XL’. In ‘Beheerste Uitbraak’ komt de virusuitbraak de komende periode onder controle en begint economisch herstel in de tweede helft van 2020. De volatiliteit op de financiële markten blijft hoog, maar veel slecht nieuws is al ingeprijsd. Op termijn herstellen risicovolle beleggingen. De rente blijft laag, maar loopt op middellange termijn licht op. In ‘Pandemie XL’ escaleert de pandemie en kan de gezondheidszorg het aantal patiënten niet aan. Er volgt een langdurige ontwrichting van de economie en van de financiële markten. Er vindt dan geen economisch herstel in de tweede helft van het jaar plaats en de economie loopt langdurige schade op. Risicovolle beleggingen zullen verder dalen en op middellange termijn neemt de kans op inflatie toe. De renteniveaus blijven de komende jaren door ingrijpen van de centrale banken op de huidige extreem lage niveaus. De verwachte rendementen voor de middellange termijn zijn, gegeven waar financiële markten nu staan, in dit scenario voor alle beleggingscategorieën laag.

Veel factoren in het spel

Het is onmogelijk te voorspellen hoe de toekomst zich precies ontwikkelt. Tal van factoren spelen een rol en de onzekerheid is enorm. Komt er een tweede golf van besmettingen of hebben we het ergste achter de rug? Komt er een vaccin of behandelmiddel en zo ja, wanneer? Hoe zit het met de immuniteitsopbouw van de bevolking? Maar ook voor de economie zijn er veel onzekerheden. Hoe diep wordt de huidige recessie en hoe lang houdt deze aan? Hoe snel worden de maatregelen om de virusuitbraak te bestrijden teruggedraaid? Zijn alle maatregelen van overheden en centrale banken voldoende voor een krachtig economisch herstel? Hetzelfde geldt voor de financiële markten. Is het herstel van de aandelenmarkten te optimistisch gezien de macro-economische cijfers? Of zorgen alle liquiditeitsinjecties en een mogelijk economisch herstel voor verder stijgende aandelenkoersen? Ontzettend veel factoren spelen een rol en het met zekerheid beantwoorden van deze vragen is onmogelijk.

Monitoringsinstrument voor scenario’s

We kunnen wel een indicatie krijgen of de huidige ontwikkelingen meer passen bij ‘Beheerste Uitbraak’ of ‘Pandemie XL’. We hebben hiervoor een monitoringsinstrument samengesteld bestaande uit verschillende subindicatoren die iets zeggen over de richting van de waarschijnlijkheid van de twee scenario’s. De indicatoren die we volgen zijn opgedeeld in vier hoofdblokken, namelijk: coronavirus, beheersingsmaatregelen, financiële markten en economie. In het blok coronavirus volgen we het aantal besmettingen en overleden personen per dag. Een stijgende trend hierin en een hoog groeicijfer is een ontwikkeling die meer past bij ‘Pandemie XL’ dan bij ‘Beheerste Uitbraak’. In het blok beheersingsmaatregelen hanteren we de Stringency Index van de Oxford University. Dit is een maatstaf van 'containment and closure' indicatoren. De waarde ligt tussen de 0 en 100 en weerspiegelt de algehele striktheid van de regeringsacties. Een daling van de index duidt op een versoepeling van de maatregelen. Voor financiële markten volgen we onder andere het verloop van risico-opslagen en de volatiliteit. Voor het blok economie monitoren we het verloop van het ondernemers- en het consumentenvertrouwen.

Ontwikkelingen passen bij ‘Beheerste Uitbraak’

Door het gebruik van de vier blokken volgen we op een systematische manier verschillende ontwikkelingen die relevant zijn voor de duiding van de scenario’s. Op basis van deze blokken komen we vervolgens tot een totaaloordeel. Het monitoringsinstrument geeft nu aan dat de recente ontwikkelingen meer passen bij het scenario ‘Beheerste Uitbraak’ dan bij ‘Pandemie XL’. Het coronavirus lijkt wereldwijd grotendeels onder controle. Het aantal nieuwe besmettingen per dag stabiliseert en het aantal overleden personen per dag zit in een dalende trend. Ook worden de lockdowns versoepeld, al gaat dit in een gematigd tempo. De volatiliteit op de financiële markten is gedaald, aandelenmarkten zijn gedeeltelijk hersteld en risico-opslagen zijn ingekomen. De ontwikkelingen in deze drie blokken sluiten meer aan bij ‘Beheerste Uitbraak’ dan bij ‘Pandemie XL’. Alleen het blok economie scoort slecht. De recente macro-economische cijfers tonen een somber beeld. Deze data zijn voor het grootste deel wel lagging en komen minder frequent uit, maar vooralsnog is ook in de leidende indicatoren weinig verbetering te zien.

Geen voorspelling

Het monitoringsinstrument is geen glazen bol. De uitkomst hiervan is niet bedoeld als een automatische binaire keuze voor één van de twee scenario’s. Zoals aangegeven, is het onmogelijk het toekomstig verloop van de virusuitbraak, economie en financiële markten op korte termijn precies te voorspellen. Het monitoringsinstrument meet de verbetering of verslechtering van verschillende indicatoren. Dit zegt iets over de richting van de waarschijnlijkheid voor de twee scenario’s. Het is dus geen voorspelling. Het werkt in principe als een thermometer. Je meet de temperatuur op een bepaald moment, maar deze meting zegt niets over de temperatuur volgende maand en het ziekteverloop van de patiënt. Scenario’s zijn dan ook bedoeld om de gevoeligheid van de portefeuille te testen en indien gewenst op voorhand de portefeuille aan te passen. Wanneer geprobeerd wordt het scenario te timen, is de kans groot dat te laat gereageerd wordt.