Alsnog heffingen op staal uit Brazilië en Argentinië

Het positieve sentiment op de financiële markten werd aan het begin van de week ruw verstoord door een verrassende tweet van Donald Trump. De Amerikaanse president kondigde namelijk importtarieven aan op staal en aluminium uit Brazilië en Argentinië. Deze landen werden in 2018 nog vrijgesteld van de importheffingen op deze producten. De reden voor deze heffing is dat deze landen volgens Trump hun valuta bewust zouden devalueren ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Dit zou vooral de export van de Amerikaanse boeren geraakt hebben, wier prijzen door de devaluatie van deze valuta’s veel minder concurrerend zijn geworden. Een opmerkelijke ommezwaai van Trump, aangezien de Verenigde Staten een jaar geleden nog een deal met deze landen sloot om hun vrij te stellen van deze tarieven. Daarnaast is het twijfelachtig of landen als Argentinië en Brazilië daadwerkelijk bewust aangestuurd zouden hebben op devaluatie van hun valuta. Bovendien heeft de sterke toename van export van bijvoorbeeld Braziliaanse sojabonen in vergelijking met Amerikaanse sojabonen weinig te maken met een goedkope munt, maar meer met het feit dat China deze bonen vanwege het handelsconflict niet meer in de Verengde Staten wilde kopen.

Handelstwisten tussen de VS en Europa laaien weer op

Donnald Trump dreigde met invoerheffingen op Franse goederen ter waarde van bijna €2,2 miljard. Deze heffing komt als reactie op de belasting die Frankrijk afgelopen zomer introduceerde op de omzet van internetreuzen. Vooral grote Amerikaanse bedrijven zoals Google, Facebook en Amazon worden hierdoor benadeeld. Frankrijk werd al eerder hard getroffen toen de Verenigde Staten in oktober heffingen invoerden op diverse Europese producten. Die heffingen waren een antwoord op de steun die een aantal Europese landen (Verenigd Koninkrijk, Spanje, Frankrijk, Duitsland) jarenlang verstrekt hadden aan vliegtuigbouwer Airbus. De Wereldhandelsorganisatie (WTO) oordeelde dat Airbus’ concurrent Boeing door die steun voor $7,5 miljard dollar was benadeeld en de Verenigde Staten daarom voor dit bedrag aan invoerheffingen tegen Europa mocht invoeren. Afgelopen week stelde de WTO in een rapport vast dat de Europese Unie te weinig gedaan heeft om deze ongeoorloofde overheidssteun aan Airbus ongedaan te maken. Washington mag nu met onmiddellijke ingang de geleden schade compenseren door importheffingen op te leggen op Europese exportproducten, waaronder Franse wijnen, Schotse whisky en Italiaanse en Nederlandse kazen. Vooral Frankrijk wordt geraakt en dreigt dan ook met tegenmaatregelen. De economische schade voor het Nederlandse bedrijfsleven is overigens relatief beperkt.

Handelsakkoord VS en China nog steeds onzeker

Naast de opgerakelde handelsperikelen met Europa en een aantal Zuid-Amerikaanse landen houdt ook de onzekerheid over het handelsconflict tussen de Verenigde en China nog steeds aan. De afgelopen weken leek een zogenaamde fase 1 – akkoord binnen handbereik. Maar tot op heden is een concreet akkoord nog uitgebleven, terwijl de datum van 15 december snel nadert. Zonder akkoord zou Donald Trump na deze datum in principe extra handelstarieven invoeren. Waarschijnlijk zal Trump dit laten afhangen van de voortgang van de onderhandelingen. Als de extra tarieven ingevoerd worden, terwijl de onderhandelingen nog lopen, is nieuwe escalatie van het conflict een feit. In dat geval is een oplossing op korte termijn vrijwel uitgesloten. Zolang de gesprekken constructief verlopen, zal Trump naar verwachting afzien van de extra importtarieven. Toch is een akkoord op korte termijn geen uitgemaakte zaak. De ondertekening door Trump van een wet die steun uitspreekt aan de demonstranten in Hong Kong compliceert de onderhandelingen. Ook de goedkeuring van wetgeving die sancties kan instellen tegen Chinese beleidsmakers vanwege mensenrechtenschendingen tegen de Oeigoeren heeft kwaad bloed gezet bij de Chinezen, die op hun beurt dreigen met sancties tegen Amerikaanse bedrijven. Een positieve uitkomst van het handelsconflict is dus nog hoogst onzeker, maar beide landen en ook de rest van de wereld zouden daar wel bij gebaat zijn.

Handelsbeleid van Trump met China kan VS schaden

Los of er een deelakkoord met China komt, blijft het handelsbeleid van de Verenigde Staten met de rest van de wereld een terugkerend heikel onderwerp. Dit belooft ook volgend jaar weer voor de nodige volatiliteit op de financiële markten te zorgen. Afgelopen week klonk er weer een tegengeluid over het handelsbeleid van Trump tegenover China. Robert Zoellick, een voormalig president van de Wereldbank en werkzaam als onderminister in de regering Bush, waarschuwde dat Trump met zijn handelsbeleid riskeert dat China naar een parallel systeem beweegt wat juist de Amerikaanse belangen zal schaden. Landen als China en Rusland zullen handelsrelaties met andere landen uitbreiden en distributieketens verleggen ten nadele van de Verenigde Staten. Ook zouden deze landen door de Amerikanen opgelegde sancties kunnen trotseren en wegen kunnen inslaan om de reserve status van de Amerikaanse dollar te ondermijnen. De schade die dit toebrengt aan de geloofwaardigheid van de Verenigde Staten en aan de mogelijkheid van de Amerikanen om het politieke en economische speelveld internationaal te beïnvloeden, zal groter zijn dan de door Trump ingestelde sancties en importtarieven zullen opleveren.