Chinese schulden blijven oplopen

De oplopende aandelenkoersen dit jaar kunnen vooral toegeschreven worden aan de draai in het monetair beleid en de opgelopen liquiditeit door de westerse centrale banken. In de opkomende markten zijn de belangrijkste liquiditeitsbronnen juist afgenomen. Niet alleen door de centrale banken, maar ook door een afname van buitenlands kapitaal en van kapitaal vanuit de private sector. Dit verklaart ook voor een belangrijk deel de outperformance dit jaar van de ontwikkelde markten versus de opkomende markten. De belangrijkste bron van de afgenomen liquiditeit in de opkomende markten is China. Waar de hoop gevestigd was op liquiditeitsinjecties van de Chinese centrale bank, is de liquiditeit dit jaar per saldo juist afgenomen. Op zich niet verwonderlijk, aangezien Chinese beleidsmakers twee jaar geleden juist ingezet hebben op het voorkomen van oververhitting van de kredietmarkten door balansen op te schonen en de kredietgroei te beperken. Dat dit geen overbodige luxe is, bleek uit de laatste publicatie van het Institute of International Finance (IIF). Het IIF becijferde dat de schulden in China verder zijn opgelopen. De totale schuldenberg bedraagt inmiddels meer dan 300% van het bruto binnenlands product.

Chinese economie koelt verder af

De groei van de Chinese economie beweegt zich al langer naar een structureel lager niveau. Door de combinatie van een afnemende groei van de binnenlandse vraag en het aanhoudende handelsconflict staat de Chinese economie onder druk. Chinese beleidsmakers namen de afgelopen maanden diverse stimuleringsmaatregelen om de economische groei op peil te houden. Deze maatregelen hebben nog niet het gewenste effecten gehad. De Chinese economie koelde namelijk in oktober verder af. De investeringen stegen weliswaar met 5,2% jaar-op-jaar, maar dit is het laagste niveau sinds 1998. Ook de groei van de industriële productie (4,7%) en de detailhandelsverkopen (7,2%) zwakten sterker af dan verwacht. De afkoeling vindt dus over de volle breedte van de economie plaats. De overheid en de centrale bank hebben zich steeds beperkt tot relatief bescheiden stimuleringsmaatregelen. Gegeven de ontwikkelingen lijken nieuwe stimuleringsmaatregelen een kwestie van tijd, maar zwaar geschut is niet te verwachten. De werkloosheid (5,1%) bevindt zich namelijk onder de doelstelling, maar ook schuldreductie staat nog steeds hoog in het vaandel.

Oplossing handelsconflict gewenst

Gegeven de afkoelende economie en de beperkte bereidheid van de Chinese beleidsmakers om te stimuleren, zou een (deel)akkoord voor het handelsconflict met de Verenigde Staten dan ook welkom zijn. De berichtgeving over een op handen zijnde akkoord is bemoedigend. Zo lieten zowel Larry Kudlow, adviseur van het Witte Huis, als minister van Economische Zaken Wilbur Ross zich afgelopen week optimistisch uit over de kans van slagen. Vooralsnog wordt er onderhandeld over een deelakkoord, waar een aantal hete hangijzers nog geen onderdeel van uit zullen maken. De Amerikanen lijken in te zetten op de verkoop van bepaalde hoeveelheden agrarische goederen aan China en op concessies van China ten aanzien van de bescherming van intellectueel eigendom en de gedwongen transfer van technologieën. De Chinezen zouden inzetten op het terugdraaien van de door de Amerikanen ingestelde handelstarieven. Niet alleen de Chinese economie, ook de Amerikaanse en die van de rest van de wereld zijn gebaat bij een oplossing voor het inmiddels al 16 maanden durende conflict. De ervaring met beide partijen leert dat escalatie nog steeds op de loer ligt. Zo dreigde Donald Trump al met extra invoerheffingen als er toch geen (deel)akkoord komt.