Irish backstop vervangen door grens in de Ierse zee

De brexit-deal die het Verenigd koninkrijk en de EU afgelopen week aankondigde kwam voor velen toch nog als een verrassing. Belangrijk struikelpunt van de deal die de vorige premier Theresa May eerder met de EU sloot was de Irish backstop, een maatregel die moest voorkomen dat er een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland zou komen. Iets wat tegen het Goede-vrijdag-akkoord in zou druisen. De backstop betekende dat het Verenigd Koninkrijk in principe eeuwig onder de Europese wet- en regelgeving voor de interne markt zou kunnen blijven vallen. Dit was een doorn in het oog van veel die-hard Brexiteers die juist alle vrijheid willen hebben om zelf handelsdeals te sluiten. De oplossing die Johnson heeft gekozen, is het creëren van een douanegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië. Iets waar May zich juist meermaals fel tegen heeft uitgesproken.

Johnson gedwongen uitstel te vragen

Na de jubelstemming over de deal bij de Britse regering was er veel aan gelegen om deze zo snel mogelijk de zegen van het parlement te laten krijgen. Hiervoor werd het Lagerhuis afgelopen zaterdag bijeengeroepen – iets wat slechts enkele malen eerder is voorgekomen. Voordat zaterdag echter over de brexit-deal kon worden gestemd, moest er worden gestemd over verschillende amendementen. Een van deze – het Letwin-amendement – eist dat er eerst wordt gestemd over de technische wetgeving die brexit mogelijk maakt alvorens over de deal te stemmen. Het idee achter het amendement is het voorkomen van een no-deal-brexit doordat essentiële technische wetgeving nog niet is doorgevoerd. De stemming over de deal zal hierdoor pas deze week plaats kunnen vinden. Tot premier Boris Johnson’s frustratie was hij door de vertraging verplicht om de EU om uitstel te vragen. Dit deed hij overduidelijk met veel tegenzin. In de begeleidende brief aan de EU schreef hij te verwachten het uitstel niet nodig te zullen hebben.

Johnsons deal nadeliger voor economie

De focus op de Noord-Ierse kwestie gaat voorbij aan de andere verschillen tussen de deal die May eerder wist te sluiten en de nieuwe deal van Johnson. Het Verenigd Koninkrijk zal onder de deal van Johnson op veel terreinen duidelijker een eigen koers kunnen varen. Zo zal het Verenigd Koninkrijk op het gebied van landbouwproducten en geproduceerde goederen niet meer proberen aan te sluiten bij de EU-standaarden, maar een eigen standaard ontwikkelen. Ook zal de toekomstige handelsdeal geen volledig vrijhandelsakkoord zijn, maar zich alleen op goederen richten. Door de andere aard van de deal zal de impact op de economie negatiever zijn. De onafhankelijke denktank The UK in a Changing Europe becijferde dat het inkomen per hoofd van de bevolking met -6,4% zou afnemen onder Johnsons deal. Tegen -4,9% onder de deal van May en -8,1% onder een no-deal-brexit. De deal van Johnson is in dit opzicht dus een duidelijke stap richting een no-deal-brexit en meer beleidsruimte voor het VK.